Aydınlatma Nedir? Aydınlatma ölçümü

İnsan algılamasında göz en önemli organdır. Algılamanın yaklaşık %90’ı göz aracılığıyla gerçekleşmektedir. Çalışma ortamında ortaya çıkan sorunlar arasında, işi en iyi koşullarda yapmayı sağlayan aydınlatma ve ışık sorunu önemli bir yer tutmaktadır. Çalışma ortamının yeterince aydınlatılması ile isin kolaylıkla yapılması ve verimlilik arasında yakın bir ilişki vardır.

İş kazalarının oluşma nedenleri arasında yer alan güvensiz şartların başında yetersiz aydınlatma gelir. Aydınlatma tasarımlarında dikkat edilmesi gereken temel ölçütler; aydınlığın niceliği, aydınlığın niteliği, ışıklılık ve yüzey özellikleridir. Aydınlığın niceliği, aydınlık düzeyi ile ilgili bir kavramdır. Aydınlığın niteliği ise aydınlık düzeyi dağılımı, ışığın doğrultusu aydınlıkta oluşan gölgeler ve ışığın rengi ile ilgilidir ve aydınlatma ölçümleri ile ölçülür. Aydınlatma yapılacak alanın ne olduğu, nasıl bir aydınlatmanın uygulanacağı, nesnenin veya çevrenin fiziksel özellikleri, renkleri, dokuları, hareketli veya hareketsiz oluşları, mekanın iç veya dış yüzeyi, mimarisi, küçüklüğü veya büyüklüğü aydınlatmanın niceliğini, dolayısıyla niteliğini de belirler. Aydınlatma tekniği, işte bütün bu değişkenleri dikkate alarak, aydınlatmanın nasıl yapılması gerektiğini belirleyen tekniktir. Aydınlatma tekniği böylece, bir yandan görsel algılamanın en iyi koşullarda gerçekleşmesini sağlarken, öte yandan, bunun, ilk yapım giderleri ve kullanma harcamaları bakımından en ekonomik bir çözümle elde edilmesini, insan doğasına uygunluğunu ve sonucun estetik değerler ve mimariye uyum bakımından da doyurucu olmasını sağlar. Aydınlatma kalitesini bilimsel ölçülebilir yöntem ve kabul görmüş standartla aydınlatma ölçümü yapmak gerekir.

İyi ve kaliteli bir aydınlatma, aydınlatılması gereken alana gereksinim duyulan kadar ışık göndermekle mümkündür. Kullanılmayacak alanların aydınlatılması, kullanılan alanların gereğinden fazla aydınlatılması enerjinin boşa kullanılmasına yol açtığı gibi yetersiz yapılan aydınlatma da güvenlik ve konfor açısından önemli sorunlara yol açacaktır.

İyi bir aydınlatma nedir? ile özet olarak aşağıdaki yararlar sağlanır:

1. Gözün görme yeteneği artar
2. Göz sağlığı korunur
3. Kazalar azalır
4. Yapılan isin verimi yükselir
5. Ticarette is hacmi büyür
6. Ekonomik potansiyel artar
7. Güvenlik sağlanır
8. Estetik ve konfor gereksinimine yanıt verilir.

Aydınlatma nedir ve birimleri nelerdir? | Aydınlatma Ölçümü

Işık akısı enerjisi: Işık üreticinin bir saniyede etrafa yaydığı ışın akısı enerjisine üreticinin “Işık Akısı Enerjisi” denir. Işık üreticinin ışık gücünü belirtir. Birimi “lümen (lm)” dir. Işık akısı, bir ışık kaynağı tarafından saniyede yayılan toplam ışık miktarını gösteren bir kavramdır.

Işık şiddeti: Işık üreticinin belirli bir yönde uzay birim açı içinde yayınladığı ışın akısı yoğunluna ışık üretecinin “Işık Kuvveti” veya “Işık Şiddeti” denir. “I” ile gösterilir. Birimi “Candela (cd)” dır. (1 mum = 1,02 cd).

Parıltı (Lüminans): Aydınlatma ölçümü birimlerdinden bir diğeri kendi kendine ışık yayan veya ışık üreticilerden aldığı ışığı yansıtan, dağıtan veya geçiren ışık kaynağının veya gerecinin birim yüzeyinin yayınladığı ışık kuvvetine bunun “Parıltısı (ışıklılığı – lüminansı)” denir. “L” ile gösterilir. Birimi “Stilb (sb)”, “cd / cm²” dir. Daha küçük birimi ise “Apostilb (asb)”dir. (1 Stilb (sb) = 31.416 Apostilb (asb) dir.) Işık üreticilerinin parıltıları Stilb ile aydınlatılan yüzeylerin parıltıları da bundan çok küçük olan Apostilb birimi ile belirtilir.

Aydınlık düzeyi: Aydınlık düzeyi birim yüzeye düşen ışık akısıdır. Işık üreticiden bir yüzeye düşen ışık akısının bu yüzeyin (m2) olarak alanına bölümü, bu yüzeyin m²’sinin Aydınlık Düzeyini’ni verir. (E) ile gösterilir. Birimi “lüks”tür.