Kortizol hormonunun vücutta artmasından dolayı oluşan bir hastalıktır. Böbrek üstü bezleri tarafından üretilmektedir. Dışarıdan vücuda alınan kortizon hormonu cushing sendromu oluşmasının en büyük sebebidir.
Cushing sendromu neden olur?
- Dışarıdan uzun süre boyunca prednizolon veya kortizon gibi steroid hormonların verilmesi.
- Böbrek üstü bezlerinin tümörü aşırı kortizol ve tümör üretmesi.
- Hipofiz bezi tümörü ve böbrek üstü bezlerinden aşırı kortizol ürettirmesi.
- Bazı durumlarda da timüs tümörleri, tiroit, böbrek, akciğer, pankreas, Cushing sendromuna yol açar.
Cushing sendromu kimlerde görülür ?
Cushing sendromu hastalığı herkeste ve her yaşta ortaya çıkabilir.
En sık görülme durumları :
- Kortikosteroid içeren ilaçları yüksek dozda uzun süre kullananlarda,
- 20 – 50 yaş arası insanlarda,
- Daha çok kadınlarda ortaya çıkar.
Cushing hastalığının belirtileri nelerdir ?
Hastalık birçok metabolizma bozukluğuna yol açabilmektedir.
En sık görülen belirtiler şunlardır :
- Kilo alma,
- Özellikle üst vücutta ve yüzde kilo alma,
- Deri değişiklikleri, deride esmerleşme,
- Mor çatlaklar, kolay morarma,
- Kıllanma, adet düzensizlikleri,
- Adet atlama,kısırlık,
- Cinsel istekte azalma, yüksek tansiyon,
- Genel ödem, kan şekerinde artma, diyabet,
- Aşırı yorgunluk, halsizlik, çabuk yorulma,
- Kişilik değişiklikleri, çabuk kızma, ağlama,
- Kas güçsüzlüğü,
- Çocuklarda iskelet gelişiminde problemler ,
- Kemik erimesi, kolay kırılma, zor iyileşme,
- Büyüme ve gelişmede gerilik,
- Zeka gelişiminde yavaşlama, aşırı susama,
- Sık idrara gitme, psikoz, bel ağrıları,
- Sık enfeksiyon hastalıkları görülür.
Cushing teşhisi; Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcı olur. Kullanılan ilaçların detaylı olarak söylenmesi önemlidir.
Kortizol seviyesi testleri nasıl yapılır ?
Serbest kortizol: 24 saatlik idrar üzerinden inceleme yapılır. İnceleme sonucunda vücutta bulunan kortizol miktarı belirlenir. Tekrar teste tabii tutulup ortalaması alındığı zaman test sonuçları daha güvenilir olmaktadır.
Sabah kortizolu: Sabah 8’de kan örneği alınarak yapılan kortizol örneğidir.
Deksametazon süpresyon testi: Bu süpresyon testi kortizolun kaynağını tespit etmede kullanılır.
Kortizol kaynağını tespit etmek amacıyla:
- ACTH stimulasyon testi,
- ACTH seviyesi,
- Yüksek doz deksametazon supresyon testleri yapılmaktadır.
Görüntüleme testleri:
Hipofiz bezi ve böbrek üstü bezlerinin görüntülenmesi ve adenomların tespiti için oldukça önemlidir. Hipofiz bezinde milimetrik boyutlarda adenomlarla karşılaşabilinir. Direk grafiler, MR, CT tomografi ile inceleme yapılabilir.
Cushing tedavisi nasıl yapılır ?
Cushing sendromunun tedavisi sebebe yönelik olmalıdır.
- Hipofiz tümörüne bağlı ise tümör çıkarılır yada radyoterapi ile faaliyeti durdurulur.
- Steroid ilaçların dışarıdan alınma durumuna bakılarak, hastalığa bağlı olarak, ilacın azaltılması, kesilmesi veya başka tedavi yöntemleri araştırılır.
- Kortizol üretimini bloke eden ilaç tedavileri verilerek tedavi yapılabilir.
- Adrenal tümör ise böbrek üstü bezlerinin tamamı veya bir kısmı çıkarılarak tedavi sağlanabilir.
Cushing hastalığından korunmak mümkün müdür ?
Cushing hastalığı birçok faktöre bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bu durumdan dolayı kortizollu ilaçların doktor kontrolü dışında kendi başlarına kullanılmaması gerekir.