İnşaat sektörünü inşaatta ortam ölçümleri konusuna değinmeden önce kısaca özetleyelim. İnşaat ve şantiye çalışmaları konut, iş yeri, fabrika, hastane, yol, köprü, tünel, stadyum, hava alanı gibi birçok çeşit inşaat yapımı, onarım – bakımı, restorasyonu ve yıkılması iş akışının tümüdür. İnşaat sektörü birçok meslek grubunun ortak çalışması gereken işlerdir. Bir grubun işini bitirmesine takiben diğer grubun çalışmaya başlaması ardından bir başka çalışma grubu veya daha önceki grubun aynı ortamda iş başı yapması şeklinde süregelen işlerdendir. Bu sebepledir ki inşaat sektöründe çalışan işçiler genellikle benzer iş yerinde çalışmaktan ve sık sık iş değiştirmek mecburiyetinde olan çalıştıkları her bir projede ancak birkaç hafta veya birkaç ay arasında devam eden kişilerdir. Bu durum iş ve çalışan yönünden çeşitli olumsuzlukları doğurur.
İnşaat sektöründe güvenlik, eğitim, algı seviyeleri, iş yerlerinin güvenlik anlayışları değişkenlik içerebilir. İnşaat çalışanları inşaat çalışma sezonu, hava koşulları gibi mecburi durumlardan çoğu zaman sürekli, daimi çalışarak geçirmezler. Bu zamansal boşluğu bertaraf etmek için sık sık fazla mesai, fazla çalışma gibi durumlarda kalabilirler. Bilgi ve deneyim sahibi olmadıkları işleri yapmak durumunda kalabilirler. Bu sektör takım işi gerektirir ki bu sebeple sağlık ve güvenlik yönüyle birçok riskleri ve tehlikeleri gebe hale gelir. İnşaat çalışma alanı, farklı meslek gruplarının bir arada bulunduğu iş alanları olarak nitelendirebiliriz
İnşaat Sektöründe Meslekler
1. Ameleler | 11. Boyacılar, duvar kâğıdı kaplayıcılar |
2. Duvar ustaları | 12. Sıvacılar |
3. Elektrikçiler | 13. Bakım işçileri |
4. Camcılar | 14. Öğütücüler |
5. Asansör kurucular | 15. İnşaat makinaları operatörleri |
6. Marangozlar | 16. Demir ve çelik işçileri (donatı ve yapısal) |
7. Atık temizleyenler (örn. asbest, kurşun) | 17. Sac metal işçileri |
8. Tünel işçileri | 18. Mozaikçiler, betoncular |
9. Çatı ustaları | 19. Tesisatçılar |
10. Kazı ustaları |
İnşaat ve İş Sağlığı
İnşaatta çalışma birçok sağlık risklerini de beraberinde getirir ki bu riskli durumlar işyerinden, işten, günden, hatta saatten dolayı bile değişkenlik gösterebilir. Genellikle tekrarlanan periyodik maruziyetler doğrurur. Çalışan işçi yalnız kendi yaptığı işten değil aynı iş ortamındaki başka işlerden kaynaklanan riskten ve zarardan da maruziyet yaşar. Her bir etkenin hasarı, zararı, maruziyet süresine yoğunluğuyla ilintilidir. Bazı inşaat meslek grubu tehlikeleri aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. İnşaat meslek gruplarının birincil zararları göz önünde bulundurularak sıralanmıştır. Şunu da belirtmek gerekir ki her inşaat çalışanları stres ve sıcak – soğuk ortama maruz kalma ve kas – iskelet sistemi hastalıkları gibi ortak sağlık sorunlarıyla da karşı karşıyadır.
İnşaat Sektörü Riskleri
Risk | Meslek |
Kurşun dumanı ve partikülleri, kaynak dumanları, asbest, uygun olmayan pozisyonlarda çalışma, | Tesisatçılar |
Solvent buharları, toksik metaller, yüksekte çalışma, | Boyacılar |
Sıva tozları, iskelede yüksekte çalışma, ağır yük, ayakta çalışma, soğukta, sıcakta | Sıvacılar |
Yapıştırıcı buharları, dermatitler, ayakta çalışma, ağır yük, | Seramik ustaları |
Ayakta çalışma, yaralanma, yüksekte çalışma, | Camcılar |
Kaynak emisyonları, | Kaynakçılar |
Metal dumanları, kurşun, kadmiyum, | Lehimciler |
Lehim dumanındaki ağır metaller, ayakta çalışma, ağır yük, asbest, yüksekte | Elektrikçiler |
Tutkal buharları, ayakta çalışma, yüksekte çalışma, | Duvar kâğıdı ustaları |
Diz travması, ayakta çalışma, tutkal ve buharları, | Halı kaplamacılar |
Çimento dermatiti, ayakta çalışma, ağır yük, soğukta, sıcakta çalışma, güneşe | Tuğla, taş vb. duvar ustası |
Ahşap tozu, ağır yük, tekrarlayan hareketler, titreşimli el aletleri kullanımı, | Marangozlar |
Lehim dumanındaki ağır metaller, ağır yük, asbest | Elektrik santrali yapım ve tamircileri |
Kaynak dumanları, asbest | Buhar kazanı ustaları |
Yapıştırıcılar, toz, diz travması, ağır yük, | Karo ustaları |
Ayakta çalışma, silika tozu, | Mozaik zımparacılar |
Katran, sıcak, yüksekte çalışma, | Çatı ustaları |
Silika, sıcak, soğuk, ağır yük taşıma, güneşe bağlı uv etkilenimi, | Demiryolu inşaatçıları |
Asbest, sentetik lifler, ayakta çalışma, | İzolasyon işçileri |
Silika, gürültü, vibrasyon, | Kazıcılar, deliciler |
Silika, gürültü, vibrasyon, | Havalı çekiç kullananlar |
Silika, vibrasyon, | Kazık makinası operatörleri |
Gürültü, lubrikan yağlar, | Vinç operatörleri |
Stres, izolasyon, | Vinç kulesi operatörleri |
Silika, histoplazmozis, vibrasyon, sıcak, gürültü, | Ekskavatör, kepçe operatörleri |
Silika, vibrasyon, sıcak, gürültü, | Greyder, dozer, kazıcı operatörleri |
İnşaatta Ortam Ölçümleri yapılmalıdır. Yapılan ölçümlere göre kişisel koruyucular önerilmelidir. Öncelikli olarak Solunabilir Toz ölçümü, Gürültü Maruziyet Ölçümü, Aydınlatma Ölçümleri ve Kimyasal Gaz Ölçümleri (VOC ölçümü) istenmektedir. Bu ölçümler kesinlikle akredite laboratuvarlara yaptırılmalıdır ve maruziyet seviyesi tespit edilerek gerekli önlem ve tedbir alınmalıdır. Sadece İnşaatta değil diğer mesleklerde ve sektörlerde de bakanlık denetimlerinde, sosyal uygunluk denetimlerinde de müfettişler tarafından sorgulanmakta ve cezai işlemler uygulanmaktadır.