Doğruyu söylemek gerekirse günümüz şartlarında çalışan personellerin birçoğu iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri nden istifade edemeden çalışmaya devam etmektedir. Globalleşmenin etkisiyle gelişen dünya ve zorlaşan çalışma koşulları, iş sağlığı hizmetlerine olan gereksinimi de artırmaktadır. Temel İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri ve kolları sektör farkı gözetmeksizin, çalışma ortamı büyüklüğü, coğrafi bölgeye bakılmaksızın her çalışan işçiye iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini gerçekleştirmek için bir çabadır. İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri önceden alınmamış veya uygulanmamışsa, işletmenin çalışma ortamına yönelik hazırlık yönelimine gerek var diyebiliriz. Çalışma ortamının gözetimi ve çalışan sağlığının ve güvenliğinin gözetimi de Temel İş Sağlığı Hizmetleri nin önemli bileşiklerindendir. Özetle bahsetmek gerekirse risk analizi yapmadan önce çalışma ortamından doğabilecek tehlikelerin bilinmesi ve tespit edilmesi gereklidir. İşyerinde toz konsantrasyonun yoğunluğu hakkında Solunabilir toz ölçümü veya ortam toz ölçümleri yapılması gereklidir. Çıkan sonuçlar ışığında alınması gereken tedbir ve önerilerle iş güvenliği uzmanın tavsiyeleri kapsamında iyileştirme yapılmalıdır. Alınan önlemlere istinaden işyeri ortam ölçümleri revize edilerek tekrarlanmalı ve isg ölçüm laboratuvarlarına iş hijyeni ölçümü tekrar edilmelidir.
İş Sağlığı Gözetimi Kavramı
İş Sağlığı Gözetimini açıklayacak olursak, çalışma ortamının gözetimi ve çalışan sağlık gözetiminin birleşmesi olarak nitelendirebiliriz. İşyerinde çalışan işçilerin sağlığının korunması ve geliştirilmesi amacıyla mesleki etkilenmeleri ve maruziyetlerini engellemeye yönelik yapılan kontrol, ölçüm muayene ve tetkikleri, tüm çalışmaların maruziyet derecesini ve sağlık durumlarını kayıt altına alınmasını kapsamaktadır. Bir çalışanın iş ortamının gözetimi, işe giriş muayenesi, kullandığı ekipmanın periyodik kontrolü, işe dönüş muayeneleri yapılmalıdır. Çalışanların çalıştığı ortamdaki maruziyetleri ve bu maruziyetlere yönelik sağlık gözetimi takibi ve maruziyet bilgilendirilmesi periyodik olarak izlenerek takip edilmelidir. Genel hijyen koşularının oluşturulması, yıllık çalışma planının hazır edilmesi ve buna takiben bir önceki yılın yıllık değerlendirme raporunun incelenmelidir.
Çalışan personelin sağlık durumlarının kayıt altına alınarak, iş kazası ya da meslek hastalığı veya meslek hastalığı şüphesi durumunda kontrol ölçüm ve analiz yapmak durumundadır.
İş Güvenliği Kanunu 10. Madde 4 cü bendine göre:
İşveren pozisyonunda olan kişi, iş sağlığı ve güvenliği açısından işyeri ortamına ve personellerinin bu ortamda maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların yapılmasını sağlar.
Fiziksel Risk Etmenleri ve Periyodik Muayene
Çalışanın yaptığı iş, eğitim durumu, öz geçmişi, genetik yapısı, alışkanlıkları psikolojik ve fizik yapısı bir bütün olarak ele alınmalıdır.
Fiziksel risk etmenleri çerçevesinde çalışma ortamı işyeri ortam ölçümü son derece önemlidir. (Termal konfor ölçümü, gürültü ölçümü, kimyasal ölçümü, aydınlatma ölçümü toz ölçümü) düzenli olarak yapılmalıdır. Bununla beraber yangın tesisatı kontrolü, havalandırma tesisatı kontrolü da bir bütün olarak değerlendirilmelidir.
Kimyasal, fiziksel, biyolojik, ergonomik, psikososyal pek çok etken birlikte çalışanın sağlığını tehdit edebilir. Maden de çalışan bir işçinin karşılaşabileceği meslek hastalığının yalnız toza bağlı pnömokonyoz olduğunu düşünmemek gerekir.
Bahsedilen maden işçisinde gürültüye bağlı işitme kayıpları veya iş kazaları sonrası ortaya çıkabilen post travmatik stres sendromu oluşabilir. Pnömotik kırıcı gürültü maruziyeti sebebiyle oluşabilir. Titreşim maruziyeti olarak El – kol vibrasyonu çok önem arz eder. Buna bağlı beyaz parmak hastalığı da aynı çalışanın karşılaşabileceği meslek hastalıklarından sadece bazılarıdır.
Sonuç olarak kültürel, psikososyal, fiziksel çerçevede bütün olarak değerlendirdiğimiz çalışanın iş ortamında oluşabilecek tüm risk etkenlerini de bütün olarak değerlendirmek durumundayız.