Karbonmonoksit nedir?
Karbonmonoksit; renksiz, tatsız, kokusuz, parlayıcı, toksik bir gazdır. Çok yüksek yayılma yeteneğine sahiptir (tavanlara ve duvarlara nüfuz eder). Karbonmonoksit havadan ağır mı sorusuna istinaden; havadan daha hafiftir, bu nedenle havanın üzerine yükselir ve odanın içinde ise tavana en yakın kısımda birikir. Eğer karbonmonoksit sensörü kullanacaksanız, tavana en fazla 10 santim uzaklıkta takmanız gerekiyor.
Karbonmonoksit Formülü: CO
CAS numarası 630-08-0
MAK değeri 35 mg/m3 (30 ppm) 2006/15/EC sayılı Direktif.
Karbonmonoksit
Karbonmonoksit Özellikleri
Karbonmonoksit esas olarak solunum yoluyla alınır ve solunumsal bir zehirdir. Toksisitesi hemoglobine yüksek afinitesinin ve karboksihemoglobin oluşumundan kaynaklanan hipokseminin bir sonucudur.
Ancak karbonmonoksitin hemoglobine bağlanması geri dönüşümlüdür. Ayrıca hemoglobine afinitesi oksijenin hemoglobine afinitesinin yaklaşık üç yüz katıdır. Toksisite birincil olarak CO-Hb oluşumunun bir fonksiyonudur. Bu durum solunumla alınan havadaki karbonmonoksit konsantrasyonuna, dakikada solunan volüme, maruziyetin süresine ve hemoglobin düzeyine bağlıdır, metabolize olmaz ve solunumla atılır.
Aşağıda listelenenler Karbonmonoksit Zehirlenme Nedenlerinin beklendiği süreçler, işyerleri veya temizleme ve tamir işleri dahil işler olup risk değerlendirmesi sırasında dikkate alınmalıdır:
Karbonmonoksit Zehirlenme Nedenleri
- Bir tamamlanmamış oksidasyon ürünü olan karbonmonoksidin karbon içeren materyallerin yanması esnasında üretildiği işyerleri.
- Jeneratör gazı, kok fırını gazı, basınçlı fırın gazı, baca gazı, bir patlama kaynaklı duman bulutları vb nin oluştuğu işyerleri.
- Basınçlı fırınlar ile ısı-işleme fırınları yakınındaki işyerleri (tavlama fırınları)
- Kupol fırınlarında çalışma
- Dökümhanelerde kalıpların drenajı sırasında ve soğutma bölgesinde
- Kok fırınları yakınında, ayrıca ara sıra metalurjik laboratuvarlarda
- Sertleştirme fırınında çalışma
- İşin iç kısımda yapılması gerekmesi durumunda fırın ve baca inşaatında veya operasyon tesisi yakınında çalışma
- Karbonmonoksit emisyonlarının egzoz gazlarında özellikle petrol motorlarından, daha az dizel motorlardan- olmasının beklenen, örneğin silindir makinası veya jeneratör yakınında, motor arabalarının bakım yapıldığı garajlarda, araba parkı için kapalı garajlar, araba güverteleri ve yol tünelleri gibi büyük ölçüde kapalı alanlarda çalışma
- İtfaiye için çalışma
- Fırın ve baca inşaatlarında ısıtma, ateşleme ve gaz-ateşleme sistemelerinin yerleştirilmesinde çalışma
- Konteyner ve kapalı alanlarda çalışma, (örneğin Oksi-Gaz kaynağında)
- Arabalı vapur güvertelerinde çalışanlarda, bazen bir defada saatlerce, araçların yüklenmesi ve boşaltılması sırasında.
Karbonmonoksit Zehirlenme Belirtileri
Baş ağrıları, genel yorgunluk hali, çabuk yorulma, irritabilite, uykusuzluk ve benzer nöroastenik belirtilere, hafıza problemlerine dikkat edilmelidir. Ayrıca belki nörovejetatif ve ataksik bozukluklar. Kronik karbonmonoksit zehirlenmesinden şüphelenilirse, kandaki CO-Hb tekrar tekrar ölçülmelidir.Kan örneği vardiya sonuna doğru işyerinde alınmalı ve CO-Hb ölçülmelidir. İş yerlerinde kimyasal gaz ölçümü olarak dedektör tüple karbonmonoksit ölçümleri yaptırmalısınız.