Kompresörlerde İş Sağlığı ve Güvenliği
Kompresörler hava desteği sağlamak amacı ile pnömatik çalışma sistemlerinde kullanılmaktadır. Kompresörlerin genel ilkesi dışarıdan aldığı havayı daha yüksek basınçlarda kullanıma sunmaktır.
İşletmenin ihtiyacından yüksek basınçlı kompresör seçmek, ekonomik olarak büyük kayıplara neden olur. Kaliteli bir kompresör, kullanım süresi içinde en düşük elektrik enerjisi ile en verimli havayı elde eder. Basınçlı havası kesilen bir işletme, elektrik enerjisi kesilmiş gibidir.Kompresörleri yılda bir periyodik kontrol yapılması gerekmektedir.
Kompresör Dairesi
Kompresörlerde İş Sağlığı ve Güvenliği, için işletmelerde kompresör dairesinin yapılması kompresörün daha sağlıklı, uzun ömürlü ve sorunsuz çalışması için gereklidir. Aşağıda tipik bir yerleşim şeması gösterilmiş olup kompresör etrafında yaklaşık 1 m boşluk bırakılması gerekmektedir. Bu oda mümkün olduğunca baca gazlarından ve dış ortamda bulunan kirli havadan, tozdan arındırılmalıdır.
Kompresör Debisinde Dalgalanma (Surging)
Bir kompresör büyük miktarlarda gaz kullanılan yüksek kapasiteli bir sisteme bağlı olsun. Kompresör çalışmaya başladığı zaman sistemin gaza olan büyük ihtiyacı dolayısıyla çıkıştaki direnç çok azdır. Bu anda kompresör azami kapasitesinde çalışır. Ancak sistem kompresörün bastığı tüm gazı kullanamıyorsa giderek sistemin basıncı artar ve çıkıştaki direnç büyür.
Eğer sistem, kompresör tarafından basılan gazdan daha az miktarda gaz kullanmaya devam ederse gaz akışını devam ettirmek ile bir kg gaz başına harcanan iş artar. Basma yüksekliği büyür ve sonunda kompresörün azami basma yüksekliğine ulaşır. Bu anda güvenlik amacıyla prosestat akışı durdurur. Akış durunca kompresördeki basınç, sistem basıncının altına düşer.
Gaz, sistemden kompresöre doğru akmaya başlar. Bir miktar gaz kompresörden geri kaçtıktan ve sistemde kullanıldıktan sonra sistem basıncı tekrar düşer. Kompresör tekrar sisteme gaz basmaya başlar. Bir süre sonra akış tekrar durur ve geri akış başlar. Gazın bu şekilde ileri geri akışı olayına dalgalanma (surging) denir.
Dalgalanma, kompresör yüksek basınçta ve minimum kapasitesinin altında çalışmaya zorlandığı zaman meydana gelir. Dalgalanmanın meydana getirdiği hızlı geri dönüşler, kompresör ve borularda şiddetli titreşimlere sebep olur. Kompresör hasarlanabilir.
Kompresör ve Hava Tankının Tespit ve Değerlendirmenin Yapılışı
- Kullanım talimatı ve acil durum ikazları kompresör dairesinde bulunmalıdır.
- Kompresörün bulunduğu ortamda yanıcı patlayıcı veya gereksiz malzeme istiflemesi yapılmamalıdır.
- Hava tankı, kompresör, kurutucu, şartlandırıcı ve hava tesisatı borularının yerleşimi ekipmanların gövdesinin tamamına erişmeyi ve müdahale etmeyi sağlayacak şekilde olmalıdır.