Probiyotik kelimesi ‘for life’ yani hayat için anlamına gelmektedir. ‘Pro ve biota’ biçiminde 2 kısımdan meydana getirilmiştir. Probiyotikte canlı mikro mikroorganizmalar bulunmaktadır. Probiyotikler oral yolla alındığında kişinin fizyolojisi ve sağlığı üzerine olumlu etki yapan, yararlı ‘non-patojen’ canlı mikroorganizmalardır.
Probiyotikler
Probiyotik; insan sağlığını olumlu yönde etkileyecek (peynir, turşu, yoğurt ,süt vs ürünlerini tanımlanmıştır.
Probiyotik; Barsak florasında dengeyi sağlayan yararlı mikroorganizmalardır.
Probiyotik Gıda
İçerisinde yeterli miktarlarda canlı probiyotik mikroorganizma (108 cfu/gram) içeren gıdalardır . Probiyotik yani yararlı bakteriler binlerce yıldır kullanılmaktadır. Asya ve Ortadoğu’da özellikle süt ürünleri binlerce yıldır tüketilmektedir.
Karbonhidrat fermantasyonu sayesinde enerji sağlayan laktik asitler, dost yararlı bakteriler olarak isimlendirilir.
Probiyotik Hangi Özelliklere Sahip Olmalıdır ?
- Güvenilir ve zararsız olmalıdır.
- Yüksek oranda canlı mikroorganizma içermelidir. (108cfu/ml-g)
- Eklendiği üründe tadı olumsuz etkilememelidir.
- İnsan orijinli olmalıdır
- Gastrointestinal kanalda canlı kalabilmeli ve metabolik aktivitesini devam ettirebilmelidir.
- Bağırsakta kolonize şekilde olmalıdırlar.
- Antimikrobiyal madde üretebilmelidir.
- İmmün sistemi uyarabilmelidir.
- Besinlere eklemede ve klinikte kullanımı güvenli olmalıdır.
Probiyotik Gıda Denildiği Zaman Ne Anlaşılır?
Probiyotik gıda yeterli miktarlarda canlı probiyotik bakteri içeren gıdadır. Besin değeri ötesinde sağlığa yararlı olan gıdadır. Gıdanın son tüketim tarihine kadar içersinde bulunan canlı mikroorganizmaları koruması gerekmektedir bu yüzden de gıda tüketilinceye kadar içerisinde bulunan probiyotik mikroorganizmalar canlılığını devam ettirebilmelidir.
Probiyotik Ürünler Nelerdir, Piyasada Hangi Şekillerde Bulunmaktadır?
- Peynir
- Yoğurt,
- Ayran
- Fermente süt
- Tereyağ
- Meyve sularına ilave edilmiş şekilde
- Bebek süt veya mamasında
- Dondurmada
- Margarinlerde
- Kaşelerde toz şeklinde
- İlaç kapsüllerinde bulunmaktadır
Probiyotik Ürünler Hergün Alınmalı mıdır?
Probiyotikler kullanım süresi dolduktan sonra vücut için tekrar gerekli olacaktır. Bunun için de hergün düzenli olarak alınması gerekmektedir. Barsaktaki zararlı bakterilerin oluşumunu önlemek için düzenli olarak kullanılması şarttır. Yararlı probiyotiklerin işlevini kazanması için prebiyotiklerin düzenli alınması gerekmektedir. Bu durumda bazı hastalıkların önüne geçilebileceği de belirlenmiştir.
Probiyotikler Hangi Tip Diyareler İçin Etkilidir?
- Clostridium difficile bağlı diyarede
- Viral orijinli diyareden korunma ve tedavisinde (ROTA Virüs)
- Antibiyotiğe bağlı diyarelerin önlenmesi ve tedavisinde
- Turist diyaresinde gereklidir.
Probiyotiklerin Kalın Barsak Kanserinin Önlenmesinde Yeri Var mıdır?
Kalın barsakta kanser gelişmesinde genetik faktörlerin yanı sıra çevresel faktörlerin ve kalın barsak florasına ait faktörlerin de rolü olduğu düşünülmektedir.
Deney hayvanlarında yapılan ve geliştirilen kanser modellerinde probiyotiklerin,
kanser gelişimini önlediği ortaya çıkarılmıştır. Bu konuda insan üzerinde çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.
- Probiyotikler kolonik içerikteki prokarsinojenleri karsinojenlere çeviren enzimleri azaltmaktadır.
- Probiyotikler immun sistemi de güçlendirerek kanser gelişimini engellemektedirler.
Başlıca Probiyotikler
Laktobasilli
- asidophilus
- casei, subsp. rhamnosus
- delbrueckii subsp. bulgaricus
- reuteri
- brevis
- cellobiosus
- curvatus
- fermentum
- plantarum
Mayalar
Saccharomyces boulardii
- cerevisiae
Probiyotik Ürünlere İlgi Son Zamanlarda Neden Gündeme Geldi ?
Probiyotik ürünler eski çağlardan beri kullanılmaktadır. Eski Romalılar’da barsak enfeksiyonlarında mayalanmış süt içilmesini öneriyorlardı. Türkler’de yüzyıllardır yoğurt, kımız, kefir’i hem beslenmek için hem de sindirim sistemi hastalıklarında kullanmaktadırlar.
Helikobakter Pylori Tedavisinde Probiyotikler Etkili Midir?
Peptik ülser hastalığının temel iki nedeni vardır :
1) Helikobakter pylori
2) Non-steroid anti-inflamatuvar ilaçlar Helikobakter pylori (Hp) eradikasyonunda ideal bir ilaç olmadığından ve antibiyotiklere rezistans kazanılması nedeniyle problemler yaşanmaktadır.
- Probiyotikler mide bariyerini güçlendiriler bu sayede de mukozal inflamasyonu da riskini azaltmaktadırlar.
- Probiyotikler günümüzde yalnız başlarına Hp’yi yok edememektedirler.
- Probiyotikler deney ortamında Hp’nin epitele yapışmasına da mani olmaktadırlar.
- Probiyotikler Hp eradikasyonunda (Lactobacillus GG) kullanılan antibiyotiklerin olası yan etkilerini ciddi bir ölçüde azaltmaktadır.
Probiyotikler Çocuklarda da Güvenle Kullanılabilir Mi?
Batı ülkelerinde probiyotikler bebek mamalarına ilave edilmektedir. Bu ürünlerin güvenli ve yararlı olduğu bilinmektedir (Bifidobacterium bifidum, Bifidobacterium breve). Probiyotik kullanan çocklarda gelişim ve sindirim sistemi gelişimi açısından bilgiler elde edilmiştir ve çocukların kullanımı için oldukça güvenlidir. Probiyotik ürünler viral diyarelerde, ürogenital enfeksiyonlarda, çocukluk çağında atopik türü egzamalarda, bazı allerjik hastalıklarda kullanılmaktadır.
Kefir Probiyotik Bir Ürün Müdür?
Kefir inek, keçi, koyun sütünden elde edilen fermente süt ürünüdür. Kuzey Kafkas halklarının geleneksel içeceğidir. Kefir Asya ülkelerinde, genel olarak, Macaristan, İsveç , Polonya ve Almanya’da üretilmektedir.
Kefirin üretimi bittikten sonra içerisinde canlı mikroorganizma bulunması gerekmektedir. (106 Laktik asit bakterisi, 103 maya). Kefir bu özellikleri ile probiyotik bir üründür.