İçindekiler
Toulen Nedir?
Toluen, renksiz, suda çözünmeyen bir bileşik ihva eden bir sıvıdır. Toluen formülünde fenil grubuna bağlı CH3* bileşiğini bünyesinde bulundurmaktadır. Toluen formülü C7H8 şeklindedir. Toluen benzen maddesinin bir türevidir bu yüzden uluslararası sistematik ismi metil benzen olarak da bilinmektedir ayrıca toluen bir romantik hidrokarbondur. Toluenin kaynama noktası +111 derece ve erime noktası ise – 98 derecedir. Toluen tatlı Keskin benzeni andıran bir şekilde kokmaktadır. Toluenin organik kimyada geç tanınan ve yapısı geç anlaşılan bileşikler arasındadır. Benzen bir çeşit metil sınıfı ile etkileşime girerek bağ kurar. Bu bağlanmadan dolayı ortaya çıkan ana bileşik, yapısal ve kimyasal olarak birbirlerinden çok farklı iki bileşik olarak ortaya çıkmaktadır.
*C: Sodyum
*H: Hidrojen
Toluen Özellikleri Nelerdir?
1. Toluenin polar bir yapıya sahip olmadığı halde çok iyi bir çözücü olarak bilinmektedir. Fakat reaksiyon tamamlandıktan sonra tepkime ortamından uzaklaştırılması oldukça zordur. Bu yüzden tepkime ortamında kirliliğe neden olmaktadır.
2. Toluenin kokusu pek hoş değildir. (Bally kokusunundan bilinir)
3. Sanayide benzenden daha çok tercih edilir çünkü sebebi kanserojen etki oluşturmamasıdır.
4. Toluenin en kuvvetli asit ve kuvvetli oksitleyiciler ile tepkimeye girebilir çünkü üzerinde taşıdığı metil grubu toluenin yapısına 25 kat daha reaktiflik etkisi katmaktadır.
5. Endüstriyel üretimi ise fosil yakıt kaynaklarından elde edildiği için benzene göre daha ucuzdur. Bu yüzden benzene göre daha büyük miktarlarda üretilebilmektedir.
Toluen’in Kullanım Alanları Nelerdir?
1. Genellikle solvent yani çözücü olarak kullanılmaktadır. Ayrıca boyaları da inceltmede de kullanılabilir.
2. En yaygın kullanım alanı benzen ve kesilen organik bileşiklerin elde edilmesinde kullanılmasıdır.
3. Genel olarak kimyasal tepkimelerde reaktif olarak kullanılmaktadır.
4. Patlayıcı madde yapımında kullanılan ana maddedir.
5. Plastik (kauçuk) yapımında kullanılmaktadır. Hem de yakıtlar da oktan arttırıcı olarak da bilinmektedir.
6. İyi bir temizleyici görevi de üstlenir. Ayrıca folluren indikatörü olarak da kullanılabilmektedir.
7. Önemli bir karbon kaynağı olarak da bilinmektedir ve tolueni oksitlediğiniz takdirde ortamda benzaldehit ve benzoik asit gibi önemli ara maddeler ortaya çıkmaktadır.
8. Esas kaynağı fırın gazıdır. Fakat artık bu yöntem eskisi gibi pek kullanılmamaktadır.
9. Boya ve petrokimya endüstrisinde kullanılmaktadır.
Toluen’in Zararları ve İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri
Toluenin lokal ve sistemik zararlı etkileri vardır. Toluenin solunum yoluyla alınan ve akciğerlerden hızlı bir şekilde emilerek sistemik dolaşıma geçen bir aromatik hidrokarbondur. Sistemik etkileri kandaki konsantrasyonu ile ilişkilidir. Gözlerde, solunum sisteminde ve deride iritatif etkileri bulunmaktadır. Akut ya da kronik olarak düşük dozda maruz kalındığında santral sinir sisteminde baskılanma ve bellek azalmasına neden olmaktadır. Belirtileri genellikle baş ağrısı, baş dönmesi, yorgunluk, kaslarda zayıflık, güçsüzlük, yürüme bozuklukları, parestezi, hematemez, karın ağrısı, distal renal tübüler asidoz, kollaps ve koma şeklindedir .
Çalışma alanlarında toluen (ölçümü) miktarının belirlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması son derece önemlidir. Uçucu organik bileşik ölçümü yapılarak konsantrasyon yoğunluğuna göre tespitler yapılmalıdır. Gerekli görüldüğü yerlerde lokal havalandırma veya havalandırma sisteminin kurulması istenebilir. VOC ölçümleri için bizimle irtibata geçiniz. Bilgi için tıklayınız.