Tozlar kimyasal ve biyolojik özelliklerine göre sınıflandırılabilir.

 

Kimyasal Yapılı Tozlar

 

1-) Organik tozlar:

 

• Pamuk tozu,
• Gübre tozu,
• Kümes hayvanlarının tüyü,
• Mantar sporları organik tozlardır.

 

2-) İnorganik tozlar:

 

• Demir,
• Dökümhane,
• Kömür,
• Kum (silis),
• Asbest,
• Çimento tozları inorganik tozlardır.

 

3-) Biyolojik Yapılı Tozlar

 

• İnert tozlar
• Toksik tozlar
• Alerjik tozlar
• Fibrojenik tozlar
• Kanserojen tozlar

 

 

Tozun Yaratmış Olduğu Solunum Sistemi Hastalıkları

 

Bu mesleki hastalıkların en büyük nedenlerinden birisi de ‘TOZ’dur.

 

• Tozun büyüklüğü, miktarı, kişisel faktörlerin de tozun mesleki hastalık oluşturmasında doğru orantılı bir rol oynamaktadır.
• 5- 100 mikron büyüklüğe sahip tozlar solunum yoluyla birlikte akciğere ulaşırlar. Burada pnömokonyoz diye adlandırılan akciğer hastalığına neden olurlar.
• Sigara içmek, genel yapılar, genetik durumlar da kişisel faktör durumlarını etkilemektedir.

 

En Çok Toza Maruz Kalınan İşler Aşağıdaki Gibidir. Meslek ile alakalı toz ölçümü yapılarak toz maruziyet seviyesi ölçülmelidir.

• Yol, Tünel ve baraj yapımı işleri
• Çimento sanayi
• Tahıl siloları, un değirmeni ve un fabrikaları
• Ağaç doğrama ve mobilya işleri
• Kumlama ve raspa işleri
• Depolama ve yüzeylerin işlenmesi
• Patlatma, kırma, delme ve öğütme işleri
• Maden ocakları
• Döküm işleri (kum ve grafit)
• Porselen sanayi,
• Tuğla ve kiremit sanayi
• Mermer sanayi
• Kaynak işleri
• Pamuklu dokuma sanayi ve çırçır sanayi
• Sigara sanayi
• Metal sanayi
• Demir ve çelik endüstrisi
• Nakliyat,

 

Alınması gereken önlemler 

 

• Düzenli toz ölçümleri
• Uygun havalandırma (Yerel-Genel)
• Islak çalışma yöntemi
• Periyodik kontrol muayeneleri (röntgen ve SFT)
• İşe giriş muayenesi
• Uygun kişisel koruyucu donanımların kullanılması
• İşçilere gerekli eğitimin verilmesi

Tozlar: Tozlar kimyasal ve biyolojik özelliklerine göre sınıflandırılabilir.

 

Patlayıcı Toz Nedir: Havada okside durumunda bulunan ve şekli, boyutu, hacmi gözetilmeksizin ortamda asılı vaziyette bulunan, patlama, parlama tehlikesi bulunan, yanma durumunda olan katı madde partikülleridir.

 

Patlama Nedir: Genleşen gazların çok hızlı bir şekilde yanması durumunda, gazların basınç oluşturup, ortamın hacmini aşması sonucunda ortaya çıkan yıkıcı etkiye patlama adı verilmektedir.

 

Yanmanın Kimyasal Reaksiyonu: Yakıt+oksijen oksidasyon + ısı

Toz patlamaları ise oksijen etrafındaki partiküllerin yanmasıyla reaksiyon oluşturarak başlar. Bu alevler o kadar hızlı yayılırlar ki insanlar kendilerini korumaya vakit bulamazlar.

 

2 Tip Patlama Şekli Vardır: Fiziksel ve kimyasal patlamadır.

Katı maddeler ısıyı emerler. Toz da ise oksijen ile temasta bulunulacak alan çok fazladır. Fazla parçacığa sahip alanlarda, parçacığın alan hacmi küçük olacağından dolayı, belirli bir koşulda tepkimeye giren parçacıklar daha çabuk yanma tepkimesine girerler. Bu işlem o kadar hızlı gerçekleşir ki, insanların kendini koruyacak vakitleri kalmaz.

 

Toz Patlaması Oluşabilmesi İçin Gerekli Koşullar

 

• Yanıcı bir materyal olması.
• Tarım ve gıda ürünleri gibi organik maddeler.
• Plastik, Pestisit, ve pigment gibi sentetik organik maddeler.
• Kömür ,Metaller, alüminyum, çinko, magnezyum ve demirin bulunduğu ortamlar.
• 0,5 mm’nin altındaki her toz parçası patlayıcı durumundadır.
• Toz parçacıklarının havada asılı olması gerekir.
• Yeterli oksijenin ortamda bulunması.
• Tozun çok fazla kuru olma durumu.

 

Hibrit Karışım : Farklı türlerdeki yanıcı gazların oluşması,patlama şiddetini arttırır. Bu karışıma hibrit karışım adı verilir.