Hijyen Nedir?
Hayatımızı devam ettirebilmek ve korumak için belirlemiş olduğumuz yola hijyen denilmektedir. Dünya sağlık örtü verilerine göre hastalıkların yüzde 80’i hijyen ve sanitasyon yetersizliğinden kaynaklanmaktadır. Bu yetersizliklerin ve risklerin ortadan kaldırılması için toplumun yeterince bilinçli olması, hijyen eğitimlerin yeterli ve düzenli bir biçimde insanlara verilmesi gerekmektedir.
İş Hijyeni Nedir?
İş hijyeni, çalışma yerlerinde, endüstriyel alanlarda görülen rahatsızlıkları, sağlığın bozulmasına yol açan çevresel faktörleri inceleyen, tespit eden, kontrol eden değerlendiren, denetleyen bilim dalına verilen isimdir. İşin durumuna ve niteliğine bağlı olarak, işyerini, çevresini zararlı duruma getiren koşullardan temizleme durumudur.
İş hijyeni 3 aşamadan oluşur:
- Mesleksel tehlikelerin belirlenmesi,
- Değerlendirilmesi ve
- Kontrol altına alınması durumudur.
İş Hijyeninin Amaçları Nelerdir?
iş hijyeninin amaçları; bütün çalışanların ruhsal, fiziksel ve sosyal durumlarını en iyi ve yüksek duruma getirmek ve bu düzeyin devamlılığını sağlamak, çalışanlarca, çalışma koşullarının ve durumlarının yol açabileceği sağlık sorunlarını tespit etmek ve sağlığı etkileyecek her şeyden çalışanları korumak ve İş yerlerinde etkin korunma sağlamak için gerekli önlemlerin alınmasını ve geliştirilmesini sağlamaktır.
İş Hijyenisti Nedir?
İşçilerin genel anlamıyla çevre koşullarını ele alarak ve sağlık durumlarının göz önüne alarak ilgilenen, çözüm yolları öneren bilim dalıdır. Çalışan kişilerin güvenliğini sağlama, sağlığını koruma ve sürdürülebilirlik çalışmalarında iki temel öge karşımıza çıkmaktadır. Bunlardan ilki çalışan kişiler-işçiler, diğeri çalışma ortamları yani iş yerleridir.
İş Hijyenisti Kimdir?
İş hijyenini uygun koşullarda inceleyip, yorumlayan, analiz eden, iş durumuna göre önlemini alan kişiye iş hijyenisti denilmektedir.
İş Hijyeni Ölçümü Nedir?
İşyeri Hijyeni Ölçümleri; çalışma ortamındaki potansiyel soyut veya somut tehlikelerin yetkili kişilerce profesyonel ekipmanlarla ölçümlenerek tespit edilen risklere karşı önlem almak için yapılan çalışmalardır. İş hijyeni ölçümleri, ortam ölçümleri ile aynı anlama gelmektedir.
Çalışma, işyeri ortamında bulunan çalışanların sağlığını olumsuz yönde etkileyebilecek her türlü gürültü, titreşim, aydınlatma, iyonlaştırıcı olmayan radyasyon gibi fiziksel; toz, gaz, buhar gibi kimyasal ve virüs, bakteri, mantar gibi biyolojik etkenlerin nicelik ve nitelik tayini yapılmasıdır.
İş Hijyeni Ölçümlerinin yapılmamasından işveren sorumludur. Rehberlik ve danışmanlık görevi gereği işyeri hekimi, sağlık sorunları nedeniyle işe devamsızlık durumları ile işyerinde olabilecek sağlık tehlikeleri arasında bir ilişkinin olup olmadığını tespit etmek ve gerektiğinde ölçümlerin yapılmasını planlayarak işverenin onayına sunmak ve alınan sonuçların çalışanların sağlığı yönünden değerlendirmesini yapmakla sorumludur. Aynı zamanda işyeri hekimi, sağlık gözetimi sonuçlarına göre İş Güvenliği Uzmanı ile işbirliği içinde çalışma ortamının gözetimi kapsamında gerekli ölçümlerin yapılmasını önermek, ölçüm sonuçlarını değerlendirmekle sorumludur.
İş güvenliği uzmanlarının görev yetki ve sorumlulukları yönetmeliğince İSG uzmanları, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı gereği yapılması gereken iş hijyeni ölçümlerini planlamak ve uygulamalarını kontrol etmekle sorumludur.
İş Hijyeni Ölçümleri Nelerdir?
- Toz Partikül Ölçümü
- Solunabilir Toz Maruziyet Ölçümleri (LEL, TWA)
- Ortamda Organik ve İnorganik Gazlar Ölçümü
- Gürültü Kişisel Maruziyet Ölçümleri (LEL, TWA)
- Organik ve İnorganik Gazların Kişisel Maruziyet Ölçümleri (LEL, TWA)
- Termal Konfor Ölçümleri (Nem, Sıcaklık, Hava Akım hızı)
- Elektrik Topraklama Kontrol ve Ölçümleri
- Aydınlatma Ölçümleri, Aydınlatma Şiddeti Ölçümü
- Gürültü Haritaları, İşyeri Gürültü Haritalaması
- Basınçı Kap ve Tüp Kontrolleri ( Kazan, Otoklav, Kompresör, Hava Tankları)
- Titreşim Ölçümü ve Kontrolleri (tüm vüvut ölçümleri, el-kol titreşim ölçümleri)
- Kaldırma ve İletme Araçları Kontrolleri
- Ağır metal Ölçümleri (LEL, TWA)
- Gaz Ölçümleri ve Kimyasal Ölçümleri, Uçucu Organik Bileşik Ölçümleri
- Paratoner Kontrolleri ve Elektrik Topraklama Tesisat Uygunluk Raporları
İş Hijyeni Ölçümleri Zorunlu mu?
Evet, Çalışma ortamı gözetiminin yapılması gerektiğinden; hem iş hijyeni ölçümleri yapılmalıdır hem de çalışanların maruziyetini belirleyecek dozimetrik (kişisel) ölçümler yapılmalıdır. Ayrıca iş hjyeni ölçümleri, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 10’uncu Maddesi uyarınca yasal olarak zorunludur.
İş Hijyeni Ölçümleri Yenilenme ve Geçerlilik Süreleri
İş hijyeni ölçümleri bir risk değerlendirmesi gerçekleştirilirken ve yenilenirken tekrarlanmalıdır. İşyeri ortamının veya işin gereği olarak çalışanın kişisel maruziyetinde değişiklik olduğu saptandığında yenilenmelidir. İşyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının gerekli görmesi halinde iş hijyeni ölçümleri tekrar yenilenebilir. Ayrıca işyerinde gerçekleşen dış denetimlerde talep edilmesi halinde ortam ölçümleri tekrarlanır.
İş Hijyeni Ölçümleri Kaç Yılda Bir Yapılır?
İş hijyeni ölçümleri, işyerlerinde herhangi bir değişiklik olmaması koşuluyla az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 6 yılda bir, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 4 yılda bir, çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 2 yılda bir yapılır.
Ancak işyerlerinde oluşabilecek işyeri ortamı ve/veya kişisel maruziyetinde bir değişiklik oluştuğu durumlarda yapılacak risk değerlendirmesine göre ilgili süreler beklenmeden değişikliğin oluştuğu işyeri bölümlerinde veya tamamında ölçümler tekrarlanır.
İş Hijyeni Ölçümleri Yönetmelik ve Mevzuat
İş hijyeni ölçümleri, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analiz Laboratuvarı Hakkında Yönetmelik’e tabiidir. İşveren, ölçümleri yapılan bütün iş hijyeni ölçüm, test, analiz ve değerlendirme sonuçları ile ilgili basılı veya elektronik kayıtları denetimlerde istenildiğinde gösterilmek üzere işyerinde saklar. İşyerinde iş hijyeni ölçüm, test ve analiz kayıtlarını ilgili mevzuatla belirlenen sürelere uygun olarak saklar. Mevzuatla belirlenmeyen kayıtlar için saklama süresi 10 yıldır.
Yönetmeliğin tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
İş Hijyeni Ölçüm Raporu Nedir?
İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği kanunu mevzuatınca T.C Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca yetkilendirilmiş Akredite kuruluşlarca yapılan ölçüm hizmetidir. Bu rapor, nitelik olarak risk değerlendirmesi ile işyeri iş sağlığı ve güvenliği birimleri, bakanlık iş teftiş müfettişlerince veya diğer dış denetleyici üst kurumların öngördüğü risklerin saptanması için yapılan ölçüm faaliyetlerini kapsar.
Belirli parametrelerden hizmet almak isteyen işyerleri sadece Aydınlatma ölçüm raporu, Toz Ölçüm raporu, Gürültü Ölçüm raporu, Kimyasal Gaz Ölçüm raporu, Termal konfor ölçüm raporu veya Elektromanyetik ölçüm raporu talep edebilirler.
İş Hijyeni Akredite Ölçüm Laboratuvarı Nasıl Anlaşılır?
Ölçüm, kontrol yapacak kurumlar TÜRKAK tarafından belli kapsamda yetkilendirilir. TÜRKAK web sitesinde ilan edilir. https://secure.turkak.org.tr/kapsam/search
İş Hijyeni Akreditasyonu Olmayan Laboratuvarların Ölçümleri Geçerli midir?
17025 Akreditasyonu olmayan yani akrediteli kategoriye de girmeyen kurumların yaptıkları kontrol ve ölçümler yararsızdır. Geçerliliği yoktur. Sadece bilgi amaçlıdır. Aynı şekilde uzmanın şirket içinde kendi yapacağı ölçümlerin akreditasyonu yoktur. yine bilgilendirme amaçlıdır. Örnek Aydınlatma Ölçümleri yaptıracaksanız kendiniz yapmanız geçerli olmayacaktır. Fakat TÜRKAK logolu bir akreditasyon raporunu yetkili bir kurum düzenlerse bütün tüm dünyada geçerliliği olacaktır.