Duman Tahliye Sistemi Periyodik Kontrol & Muayenesi

Duman Tahliye Sistemi Nedir?

Duman tahliye sistemleri, yangın sırasında binalardaki dumanın ve zararlı gazların güvenli bir şekilde dışarı atılmasını sağlayan mekanik ve doğal havalandırma sistemleridir. Bu sistemler, yangın anında iç mekanlardaki görüşü açık tutarak, insanların güvenli bir şekilde tahliye edilmesine yardımcı olur ve itfaiye ekiplerinin yangına müdahalesini kolaylaştırır. Ayrıca, yangının yayılmasını engellemeye ve yapısal hasarı azaltmaya da katkıda bulunurlar.

Duman tahliye sistemlerinin temel bileşenleri şunlardır:

1. Duman Dedektörleri: Yangın veya duman algılandığında sistemi otomatik olarak aktive eden sensörler.
2. Hava Kanalları: Dumanın ve sıcak gazların binadan güvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlayan kanallar.
3. Egzoz Fanları: Dumanı ve sıcak havayı dışarı atmak için kullanılan güçlü fanlar.
4. Kontrol Paneli: Sistemin çalışmasını kontrol eden ve koordine eden merkezi kontrol ünitesi.
5. Acil Durum Tahliye Kapakları: Doğal duman tahliye sistemlerinde kullanılan, dumanın doğal yollarla dışarı atılmasını sağlayan açılır kapaklar.
6. Yangına Dayanıklı Damperler: Yangın bölgesinden diğer bölümlere duman sızmasını önlemek amacıyla kullanılan, yangına dayanıklı malzemeden yapılmış kapaklar.

Duman tahliye sistemleri, genellikle alışveriş merkezleri, tiyatrolar, sinemalar, okullar, hastaneler, yüksek katlı binalar ve geniş halka açık alanlar gibi yoğun insan trafiğine sahip yerlerde kurulur. Bu sistemlerin düzenli bakım ve test edilmesi, etkinliğinin ve güvenilirliğinin sürekli olarak korunmasını sağlar. Duman tahliye sistemleri, yangın güvenliği stratejisinin önemli bir parçası olarak kabul edilir ve yangın yönetmelikleri ve standartlarına uygun olarak tasarlanıp kurulmalıdır.

Duman Tahliye Sistemi Periyodik Kontrol Yönetmeliği

Duman tahliye sistemi periyodik muayene ve kontrolleri, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gereğince oluşturulan 25.04.2013 tarih ve 28628 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” kapsamında yapılmaktadır.

Duman Tahliye Sistemi Periyodik Kontrol Süresi Nedir? Ne Sıklıkla Yapılır?

Duman tahliye sistemi periyodik kontrol/muayene süresi, İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde standart veya azami bir süre belirtilmemişse imalatçının öngördüğü periyotla yapılır; bu da yoksa azami süre 1 yıldır.

Periyodik kontrol sıklığı, yönetmelikte yer alan tablolarda veya standartlar ile belirlenmemişse, varsa imalatçının öngördüğü aralık ve kriterlerde yapılır. Bu hususlar imalatçı tarafından da belirlenmemiş ise ekipmanın bulunduğu işyeri ortam koşulları, kullanım sıklığı, yaşı, bakım faaliyetleri, sıklığı, atmosferik koşullar, kaza geçirmesi, önceki periyodik kontrol sonuçları ile kullanım süresi gibi faktörler göz önünde bulundurularak ve yapılacak risk değerlendirmesi sonuçlarına göre periyodik kontrol, test ve muayenelerin sıklığı artırılabilir.

Özetle, duman tahliye sistemi periyodik kontrolleri 12 ayda bir yapılmalıdır.

Duman Tahliye Sistemi Periyodik Kontrolleri Kim Tarafından Yapılır?

TÜRKAK tarafından TS EN ISO/IEC 17020 belgeli bir A Tipi Muayene Kuruluşu olan Prosafety; duman tahliye sistemi periyodik kontrollerini bakanlıktan yetkili ve uzman mühendis kadrosuyla yapmaktadır.

Duman tahliye sistemi periyodik kontrolleri, yetkili olan makine mühendisleri, mekatronik mühendisleri, makine veya metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler ya da makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır.

Duman Tahliye Sistemi Periyodik Kontrolünü Kimler Yapmaya Yetkilidir?

4 Nisan 2017 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Resmi Gazetesi’nin 30047’nci sayısında “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” gereği, Bakanlık tarafından yetkilendirilen eğitim kurumlarından eğitimlerini almış kişiler ve hizmet yeterlilik belgesi almış veya akredite olmuş periyodik kontrol yapan firmalar yetkilidir.

17 Haziran 2021 tarihinden itibaren, yalnızca kalıcı Ekipnet numarasına sahip olan personeller tarafından periyodik kontrol ve muayene işlemi yapılabilmektedir.

Duman Tahliye Sistemi Periyodik Kontrol Formu ve Raporu Nedir?

Duman tahliye sistemi periyodik kontrol formu, yönetmelikte belirtilen ulusal ve uluslararası imalat, test ve deney standartları doğrultusunda ürünün teknik bilgilerinin de bulunduğu bir ön kayıt belgesidir.

Standardın istediği tüm fiziksel, mekanik ve görsel testler ile deneyleri de yapılarak forma işlenir. Oluşturulan duman tahliye sistemi periyodik kontrol raporu, ilgili teknik uzmanın bulguları ve teknik yöneticinin de onayıyla hazırlanmış olur.

İş Sağlığı ve Güvenliği yönünden uygun bulunmayan hususların tespit edilmesi ve bu hususlar giderilmeden iş ekipmanının kullanılmasının sakıncalı olduğu belirtilmesi halinde; bu hususlar giderilinceye kadar iş ekipmanı kullanılmaz. Söz konusu eksikliklerin giderilmesinden sonra yapılacak ikinci kontrol sonucunda; eksikliklerin giderilmesi için yapılan iş ve işlemler ile iş ekipmanının bir sonraki kontrol tarihine kadar UYGUNDUR ibaresinin de yer aldığı ikinci bir rapor düzenlenir.

Duman Tahliye Sistemi Periyodik Kontrolü/Muayenesini Yaptırmak Zorunlu mu?

Duman tahliye sistemi ekipmanlarının kusurlu kullanılması neticesinde işletmede maddi ve manevi kayıplar oluşmaktadır. Bu yüzden; duman tahliye sistemi periyodik kontrollerinin yapılması hem güvenli çalışma koşularının gereği, hem de yasal mevzuatlar gereğince zorunludur.

6331 Sayılı İSG Kanunu çerçevesinde, İş Ekipmanlarının kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği kapsamında, işletmede bulunan ekipmanlar ve tesisatlar ile ilgili olarak gerekli kontrollerin yaptırılmadığının tespit edilmesi halinde;

Duman Tahliye Sistemi Periyodik Kontrolünü Yaptırmamanın Cezası Nedir?

İlgili kanunun 10. Maddesi gereğince “10/4: Risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaları yapmamak” fiili nedeniyle; duman tahliye sistemi periyodik kontrolünü yaptırmamanın cezası, çalışan sayısına göre en az 18.452 TL ve en çok 55.356 TL olarak uygulanmaktadır.

5326 sayılı Kabahatler Kanununun 17’nci maddesinin yedinci fıkrasındaki “İdari para cezaları her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl 4.1.1961 Tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298’nci maddesi hükümlerince tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır.

2024 yılı itibariyle işyerinde kullanılan ekipmanlar için gerekli kontrolleri yapmayan işverenlere, çalışan sayısı ve tehlike düzeyine bağlı olarak değişen idari para cezaları uygulanmaktadır.

1-10 çalışanı olan az tehlikeli işyerleri için 18.452 TL, tehlikeli işyerleri için 23.065 TL, çok tehlikeli işyerleri için 27.678 TL ceza verilmektedir.

10-49 çalışanı olan işyerleri için ise; az tehlikeli sınıf 18.452 TL, tehlikeli sınıf 27.678 TL, çok tehlikeli sınıf 36.904 TL ceza ödemektedirler.

50 ve üzeri çalışanı olan işyerleri için cezalar; az tehlikeli sınıf için 27.678 TL, tehlikeli sınıf için 36.904 TL, çok tehlikeli sınıf için 55.356 TL‘dir.

Duman Tahliye Sistemi Periyodik Kontrolü Yaptırma Sorumluluğu Kime Aittir?

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğine göre duman tahliye sistemi periyodik kontrolünü yaptırma sorumluluğu İşverene aittir.

İlgili yönetmelikte “İşyerinde kullanılacak iş ekipmanının yapılacak işe uygun olması ve bu ekipmanın çalışanlara sağlık ve güvenlik yönünden zarar vermemesi için işveren gerekli tüm tedbirleri alır” maddesi bulunmaktadır.

Ayrıca iş güvenliği uzmanları, işverenlere öneri ve tavsiyeleri vermekle yükümlüdür.

Duman Tahliye Sistemi Bakımı Kimler Tarafından Hangi Sıklıkla Yapılabilir?

Duman tahliye sistemi ekipmanlarının periyodik bakımları (günlük, haftalık, aylık, üç aylık, altı aylık ve benzeri), ilgili standartlarda belirlenen veya imalatçının belirlediği şekilde, imalatçı tarafından yetkilendirilmiş servislerce veya işyeri tarafından görevlendirilmiş kişilerce yapılır.

Periyodik kontrol/muayene ve periyodik bakım farklı hizmetlerdir. A tipi periyodik muayene kuruluşlarından, tarafsızlık ve bağımsızlık ilkesiyle çelişmesi sebebiyle bakım hizmeti alınamaz ve teklif edilemez. Muayene kuruluşu yalnızca duman tahliye sistemi test, muayene ve kontrollerini yapmak ve bunları raporlamakla yükümlüdür. İş ekipmanlarının, her çalışmaya başlamadan önce operatörleri tarafından kontrollere tabi tutulmaları sağlanır.

Duman Tahliye Sistemi Periyodik Kontrolü Nasıl Yapılır?

Firmamız tüm periyodik kontrol aşamalarını gerçekleştirdikten sonra sonuçlarını sizlere raporlayıp sunmaktadır.

Duman Tahliye Sistemi Periyodik Kontrolü Standardı Nedir?

Duman tahliye sistemi periyodik kontrolleri, yönetmelikte yer alan TS 2025 standartlarına göre gerçekleştirilmektedir.