Çalışma alanlarında ve endüstriyel ortamlarda sıkça karşılaşılan yüksek ses seviyeleri, çalışanların sağlığı için ciddi riskler taşır. İşletmelerde uygulanan işlemler sonucunda makinelerden kaynaklanan gürültüye maruz kalan çalışanlar, işitme kayıpları ve gürültüye bağlı meslek hastalıklarına karşı korunmalıdır. Bu nedenle, “Çalışanların Gürültü ile İlgili Risklerden Korunmasına Dair Yönetmelik” uyarınca gürültü ölçümleri yapılır.
Gürültü, istenmeyen ses olarak tanımlanabilir ve maddenin sıkışma ve gevşemelerinden oluşan bir titreşim olayıdır. İnsan kulağına ulaşan bu titreşimler, ses duyusu olarak yorumlanır. Gürültünün düzeyi, frekansı ve devam etme süresi, işitme sağlığı üzerinde etkili olan önemli faktörlerdir.
Gürültü Yönetmeliği, iş yerlerindeki gürültü maruziyetini kontrol altına almak için çeşitli önlemler ve sınırlamalar getirir. Bu yönetmelik, işçileri gürültüden kaynaklanan sağlık ve güvenlik risklerinden korumayı hedefler ve 4857 sayılı İş Güvenliği Kanunu kapsamında düzenlenmiştir. Gürültü seviyeleri belirli sınırları aşarsa, işverenlerin gürültü yönetimi stratejileri geliştirmesi gereklidir. Bu stratejiler, gürültü kaynağının belirlenmesi, maruz kalan çalışanların tespiti ve gürültüyü azaltma yöntemlerini içerir. Gürültü ölçümleri TS EN ISO 9612 standardına göre yapılır.
Gürültü yönetmeliğinin uygulanması, iş yerlerinde genel iş sağlığı ve güvenliği kültürünü güçlendirir. Özellikle yoğun gürültüye maruz kalınan sektörlerde, bu yönetmelik hayati önem taşır. Sürekli yüksek gürültüye maruziyet, stres ve uyku bozuklukları gibi sağlık sorunlarına yol açabilir, bu nedenle gürültü yönetimi stratejileri işçilerin genel sağlığı için kritik önem taşır.
Gürültü ölçümü, çevresel ve kişisel gürültü maruziyetini doğru şekilde belirlemek için yapılır. Bu ölçümler, ses basınç ölçerler ve dozimetreler gibi özel cihazlarla gerçekleştirilir ve iş yerindeki gürültü seviyesinin sağlık için kabul edilebilir sınırlar içinde olup olmadığını belirler. Gürültü yönetmeliği, iş yerlerinin bu konudaki sorumluluklarını ve gerekli önlemleri net bir şekilde ortaya koyar, böylece çalışanların sağlıklı ve güvenli bir ortamda çalışmaları sağlanır.
Gürültü Ölçümü Yenilenme ve Geçerlilik Süreleri
Gürültü ölçümleri bir risk değerlendirmesi gerçekleştirilirken ve yenilenirken tekrarlanmalıdır. İşyeri ortamının veya işin gereği olarak çalışanın kişisel maruziyetinde değişiklik olduğu saptandığında yenilenmelidir. İşyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının gerekli görmesi halinde gürültü ölçümleri tekrar yenilenebilir. Ayrıca işyerinde gerçekleşen dış denetimlerde talep edilmesi halinde ölçümler tekrarlanır.
Gürültü Ölçümü Kaç Yılda Bir Yapılır?
Gürültü ölçümleri, işyerlerinde herhangi bir değişiklik olmaması koşuluyla az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 6 yılda bir, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 4 yılda bir, çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 2 yılda bir yapılır.
Ancak işyerlerinde oluşabilecek işyeri ortamı ve/veya kişisel maruziyetinde bir değişiklik oluştuğu durumlarda yapılacak risk değerlendirmesine göre ilgili süreler beklenmeden değişikliğin oluştuğu işyeri bölümlerinde veya tamamında ölçümler tekrarlanır.
Gürültü Ölçümü Zorunlu mu?
Evet, çalışma ortamı gözetiminin yapılması gerektiğinden; hem gürültü ölçümü yapılmalıdır hem de çalışanların maruziyetini belirleyecek dozimetrik (kişisel) ölçümler yapılmalıdır. Ayrıca gürültü ölçümleri, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 10’uncu Maddesi uyarınca yasal olarak zorunludur.
İşyerlerinde gürültü ölçümünü yaptırmamanın cezası nedir?
2024 yılı itibariyle işyerinde gürültü ölçümü yapmayan işverenlere, çalışan sayısı ve tehlike düzeyine bağlı olarak değişen idari para cezaları uygulanmaktadır.
1-10 çalışanı olan az tehlikeli işyerleri için 18.452 TL, tehlikeli işyerleri için 23.065 TL, çok tehlikeli işyerleri için 27.678 TL ceza verilmektedir.
10-49 çalışanı olan işyerleri için ise; az tehlikeli sınıf 18.452 TL, tehlikeli sınıf 27.678 TL, çok tehlikeli sınıf 36.904 TL ceza ödemektedirler.
50 ve üzeri çalışanı olan işyerleri için cezalar; az tehlikeli sınıf için 27.678 TL, tehlikeli sınıf için 36.904 TL, çok tehlikeli sınıf için 55.356 TL‘dir.
| Çalışan Sayısı | Az Tehlikeli | Tehlikeli | Çok Tehlikeli |
|---|---|---|---|
| 1-10 çalışan | 18.452 TL | 23.065 TL | 27.678 TL |
| 10-49 çalışan | 18.452 TL | 27.678 TL | 36.904 TL |
| 50 ve üzeri çalışan | 27.678 TL | 36.904 TL | 55.356 TL |