Kaçış Yolu Basınçlandırma Sistemi Nedir?
Kaçış yolu basınçlandırma sistemleri, yangın durumunda binalardaki kaçış yolları ve merdiven boşluklarında dumanın girişini engellemek ve bu alanların temiz hava ile dolmasını sağlamak için tasarlanmış özel havalandırma sistemleridir. Bu sistemler, yangın sırasında insanların güvenli bir şekilde tahliye edilmesine olanak tanır ve itfaiye ekiplerinin bina içinde daha etkin hareket etmesini sağlar.
Kaçış yolu basınçlandırma sistemlerinin çalışma prensibi, kaçış yolları ve merdiven boşlukları gibi kritik alanlara yüksek basınçlı temiz hava üfleyerek, bu alanların duman ve zararlı gazlardan arındırılmasını sağlamaktır. Bu sayede, yangın sırasında görüş alanı açık tutulur ve zehirlenme riski azaltılır.
Kaçış yolu basınçlandırma sistemlerinin temel bileşenleri şunlardır:
- Hava Üfleme Üniteleri: Temiz havayı sistem içine üfleyen fanlar ve blowerlar.
- Hava Dağıtım Kanalları: Üflenmiş havanın, basınçlandırılacak alanlara dağıtılmasını sağlayan kanallar.
- Kontrol Paneli: Sistemin otomatik olarak kontrol edilmesini ve yangın alarmı ile entegrasyonunu sağlayan elektronik kontrol ünitesi.
- Duman Dedektörleri ve Yangın Alarm Sistemi ile Bağlantı: Sistemin, yangın algılandığında otomatik olarak devreye girmesini sağlayan bağlantılar.
- Hava Giriş Açıklıkları: Sisteme dışarıdan temiz hava girişini sağlayan açıklıklar.
- Sızdırmazlık Bileşenleri: Basınçlandırılmış alanlardaki hava sızıntısını en aza indirmek için kapılar ve diğer geçiş noktalarında kullanılan özel sızdırmazlık malzemeleri.
Kaçış yolu basınçlandırma sistemleri, özellikle yüksek binalar, alışveriş merkezleri, tiyatrolar, sinemalar ve benzeri kamu binalarında yangın güvenliği açısından büyük önem taşır. Bu sistemlerin düzenli bakımı ve test edilmesi, performanslarının ve güvenilirliklerinin sürekli olarak korunmasını sağlar.
Kaçış Yolu Basınçlandırma Sistemi Periyodik Kontrol Yönetmeliği
Kaçış yolu basınçlandırma sistemi periyodik muayene ve kontrolleri, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gereğince oluşturulan 25.04.2013 tarih ve 28628 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” kapsamında yapılmaktadır.
Kaçış Yolu Basınçlandırma Sistemi Periyodik Kontrol Süresi Nedir? Ne Sıklıkla Yapılır?
Kaçış yolu basınçlandırma sistemi periyodik kontrol/muayene süresi, İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde standart veya azami bir süre belirtilmemişse imalatçının öngördüğü periyotla yapılır; bu da yoksa azami süre 1 yıldır.
Periyodik kontrol sıklığı, yönetmelikte yer alan tablolarda veya standartlar ile belirlenmemişse, varsa imalatçının öngördüğü aralık ve kriterlerde yapılır. Bu hususlar imalatçı tarafından da belirlenmemiş ise ekipmanın bulunduğu işyeri ortam koşulları, kullanım sıklığı, yaşı, bakım faaliyetleri, sıklığı, atmosferik koşullar, kaza geçirmesi, önceki periyodik kontrol sonuçları ile kullanım süresi gibi faktörler göz önünde bulundurularak ve yapılacak risk değerlendirmesi sonuçlarına göre periyodik kontrol, test ve muayenelerin sıklığı artırılabilir.
Özetle, Kaçış yolu basınçlandırma sistemi periyodik kontrolleri 12 ayda bir yapılmalıdır.
Kaçış Yolu Basınçlandırma Sistemi Periyodik Kontrolleri Kim Tarafından Yapılır?
TÜRKAK tarafından TS EN ISO/IEC 17020 belgeli bir A Tipi Muayene Kuruluşu olan Prosafety; Kaçış yolu basınçlandırma sistemi periyodik kontrollerini bakanlıktan yetkili ve uzman mühendis kadrosuyla yapmaktadır.
Kaçış yolu basınçlandırma sistemi periyodik kontrolleri, yetkili olan makine mühendisleri, mekatronik mühendisleri, makine veya metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler ya da makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır.
Kaçış Yolu Basınçlandırma Sistemi Periyodik Kontrolünü Kimler Yapmaya Yetkilidir?
4 Nisan 2017 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Resmi Gazetesi’nin 30047’nci sayısında “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” gereği, Bakanlık tarafından yetkilendirilen eğitim kurumlarından eğitimlerini almış kişiler ve hizmet yeterlilik belgesi almış veya akredite olmuş periyodik kontrol yapan firmalar yetkilidir.
17 Haziran 2021 tarihinden itibaren, yalnızca kalıcı Ekipnet numarasına sahip olan personeller tarafından periyodik kontrol ve muayene işlemi yapılabilmektedir.
Kaçış Yolu Basınçlandırma Sistemi Periyodik Kontrol Formu ve Raporu Nedir?
Kaçış yolu basınçlandırma sistemi periyodik kontrol formu, yönetmelikte belirtilen ulusal ve uluslararası imalat, test ve deney standartları doğrultusunda ürünün teknik bilgilerinin de bulunduğu bir ön kayıt belgesidir.
Standardın istediği tüm fiziksel, mekanik ve görsel testler ile deneyleri de yapılarak forma işlenir. Oluşturulan kaçış yolu basınçlandırma sistemi periyodik kontrol raporu, ilgili teknik uzmanın bulguları ve teknik yöneticinin de onayıyla hazırlanmış olur.
İş Sağlığı ve Güvenliği yönünden uygun bulunmayan hususların tespit edilmesi ve bu hususlar giderilmeden iş ekipmanının kullanılmasının sakıncalı olduğu belirtilmesi halinde; bu hususlar giderilinceye kadar iş ekipmanı kullanılmaz. Söz konusu eksikliklerin giderilmesinden sonra yapılacak ikinci kontrol sonucunda; eksikliklerin giderilmesi için yapılan iş ve işlemler ile iş ekipmanının bir sonraki kontrol tarihine kadar UYGUNDUR ibaresinin de yer aldığı ikinci bir rapor düzenlenir.
Kaçış Yolu Basınçlandırma Sistemi Periyodik Kontrolü/Muayenesini Yaptırmak Zorunlu mu?
Kaçış yolu basınçlandırma sistemi ekipmanlarının kusurlu kullanılması neticesinde işletmede maddi ve manevi kayıplar oluşmaktadır. Bu yüzden; kaçış yolu basınçlandırma sistemi periyodik kontrollerinin yapılması hem güvenli çalışma koşularının gereği, hem de yasal mevzuatlar gereğince zorunludur.
6331 Sayılı İSG Kanunu çerçevesinde, İş Ekipmanlarının kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği kapsamında, işletmede bulunan ekipmanlar ve tesisatlar ile ilgili olarak gerekli kontrollerin yaptırılmadığının tespit edilmesi halinde;
Kaçış Yolu Basınçlandırma Sistemi Periyodik Kontrolünü Yaptırmamanın Cezası Nedir?
İlgili kanunun 10. Maddesi gereğince “10/4: Risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaları yapmamak” fiili nedeniyle; kaçış yolu basınçlandırma sistemi periyodik kontrolünü yaptırmamanın cezası, çalışan sayısına göre en az 18.452 TL ve en çok 55.356 TL olarak uygulanmaktadır.
5326 sayılı Kabahatler Kanununun 17’nci maddesinin yedinci fıkrasındaki “İdari para cezaları her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl 4.1.1961 Tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298’nci maddesi hükümlerince tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır.
2024 yılı itibariyle işyerinde kullanılan ekipmanlar için gerekli kontrolleri yapmayan işverenlere, çalışan sayısı ve tehlike düzeyine bağlı olarak değişen idari para cezaları uygulanmaktadır.
1-10 çalışanı olan az tehlikeli işyerleri için 18.452 TL, tehlikeli işyerleri için 23.065 TL, çok tehlikeli işyerleri için 27.678 TL ceza verilmektedir.
10-49 çalışanı olan işyerleri için ise; az tehlikeli sınıf 18.452 TL, tehlikeli sınıf 27.678 TL, çok tehlikeli sınıf 36.904 TL ceza ödemektedirler.
50 ve üzeri çalışanı olan işyerleri için cezalar; az tehlikeli sınıf için 27.678 TL, tehlikeli sınıf için 36.904 TL, çok tehlikeli sınıf için 55.356 TL‘dir.
| Çalışan Sayısı | Az Tehlikeli | Tehlikeli | Çok Tehlikeli |
|---|---|---|---|
| 1-10 çalışan | 18.452 TL | 23.065 TL | 27.678 TL |
| 10-49 çalışan | 18.452 TL | 27.678 TL | 36.904 TL |
| 50 ve üzeri çalışan | 27.678 TL | 36.904 TL | 55.356 TL |
Kaçış Yolu Basınçlandırma Sistemi Periyodik Kontrolü Yaptırma Sorumluluğu Kime Aittir?
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğine göre kaçış yolu basınçlandırma sistemi periyodik kontrolünü yaptırma sorumluluğu İşverene aittir.
İlgili yönetmelikte “İşyerinde kullanılacak iş ekipmanının yapılacak işe uygun olması ve bu ekipmanın çalışanlara sağlık ve güvenlik yönünden zarar vermemesi için işveren gerekli tüm tedbirleri alır” maddesi bulunmaktadır.
Ayrıca iş güvenliği uzmanları, işverenlere öneri ve tavsiyeleri vermekle yükümlüdür.
Kaçış Yolu Basınçlandırma Sistemi Bakımı Kimler Tarafından Hangi Sıklıkla Yapılabilir?
Kaçış yolu basınçlandırma sistemi ekipmanlarının periyodik bakımları (günlük, haftalık, aylık, üç aylık, altı aylık ve benzeri), ilgili standartlarda belirlenen veya imalatçının belirlediği şekilde, imalatçı tarafından yetkilendirilmiş servislerce veya işyeri tarafından görevlendirilmiş kişilerce yapılır.
Periyodik kontrol/muayene ve periyodik bakım farklı hizmetlerdir. A tipi periyodik muayene kuruluşlarından, tarafsızlık ve bağımsızlık ilkesiyle çelişmesi sebebiyle bakım hizmeti alınamaz ve teklif edilemez. Muayene kuruluşu yalnızca kaçış yolu basınçlandırma sistemi test, muayene ve kontrollerini yapmak ve bunları raporlamakla yükümlüdür. İş ekipmanlarının, her çalışmaya başlamadan önce operatörleri tarafından kontrollere tabi tutulmaları sağlanır.
Kaçış Yolu Basınçlandırma Sistemi Periyodik Kontrolü Nasıl Yapılır?
Firmamız tüm periyodik kontrol aşamalarını gerçekleştirdikten sonra sonuçlarını sizlere raporlayıp sunmaktadır.
Kaçış Yolu Basınçlandırma Sistemi Periyodik Kontrolü Standardı Nedir?
Kaçış yolu basınçlandırma sistemi periyodik kontrolleri, yönetmelikte yer alan TS 2025 standartlarına göre gerçekleştirilmektedir.