İşyeri Ortam Ölçümleri

İşyeri Ortam Ölçümleri, çalışma ortamındaki potansiyel tehlikelerin yetkili kişiler tarafından profesyonel ekipmanlar kullanılarak ölçülmesi ve tespit edilen risklere karşı önlem alınması amacıyla yapılan çalışmalardır. Bu çalışmalar, işyerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyebilecek gürültü, titreşim, aydınlatma, iyonlaştırıcı olmayan radyasyon gibi fiziksel; toz, gaz, buhar gibi kimyasal ve virüs, bakteri, mantar gibi biyolojik etkenlerin miktar ve etkilerinin belirlenmesini kapsar.

İşveren, İşyeri Ortam Ölçümlerinin yapılmasından sorumludur. İşyeri hekimi, sağlık sorunları ve işe devamsızlıklar arasındaki ilişkiyi tespit etmek, gerekli ölçümlerin yapılmasını planlamak ve işverenin onayına sunmakla yükümlüdür. Ayrıca, işyeri hekimi, sağlık gözetimi sonuçlarına göre İş Güvenliği Uzmanı ile işbirliği yaparak, çalışma ortamının gözetimine yönelik ölçümlerin yapılmasını önerir ve bu ölçüm sonuçlarını değerlendirir.

İş güvenliği uzmanları ise, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun olarak işyeri ortam ölçümlerini planlamak ve bu uygulamaları kontrol etmekle sorumludur.

İşyeri Ortam Ölçümleri Neden Yapılır, Önemi Nedir?

İşyeri Ortam Ölçümleri, çalışma ortamındaki zararlı etkilerden korunmak ve güvenli bir çalışma ortamı sağlamak amacıyla yapılır. Bu ölçümler, risk değerlendirmeleri sırasında ve yenilenirken, işyerinde kullanılan veya ortaya çıkan maddelerin yanı sıra, çalışma ortamının fiziksel, kimyasal ve biyolojik tehlikeler açısından değerlendirilmesini sağlar.

Bu ölçümler, sadece bakanlık denetimleri veya müfettiş incelemeleri için değil, aynı zamanda çalışanların çoğunlukla vakit geçirdikleri çalışma ortamlarındaki riskleri azaltmak ve onlara sağlıklı, güvenli ve konforlu bir iş deneyimi sunmak için de önemlidir.

Çalışma Ortam Ölçümleri Nelerdir?

• Ortam Titreşim Ölçümü: Çalışma alanındaki makinelerden kaynaklanan titreşim seviyelerinin ölçülmesi, çalışanların maruz kaldığı titreşimlerin sağlığa olan etkilerinin değerlendirilmesi.
• Ortam Gürültü Ölçümü: İşyerindeki gürültü seviyelerinin tespit edilmesi ve çalışanların işitme sağlığına etkilerinin belirlenmesi.
• Ortam Toz Ölçümü: Solunabilir tozların yoğunluğunun ölçülmesi, tozun çalışanların sağlığı üzerindeki potansiyel risklerinin değerlendirilmesi.
• Ortam Kimyasal Ölçümü: İşyerinde bulunan kimyasal maddelerin hava içindeki konsantrasyonlarının ölçülmesi ve potansiyel sağlık risklerinin analiz edilmesi.
• Ortam Aydınlatma Ölçümü: Çalışma alanlarının yeterli ve uygun aydınlatmaya sahip olup olmadığının kontrol edilmesi.
• Ortam Termal Konfor Ölçümü: Çalışma ortamındaki sıcaklık, nem ve hava akışı gibi faktörlerin ölçülmesi ve çalışanların termal konfor düzeylerinin değerlendirilmesi.
• Ortam VOC (Uçucu Organik Madde) Ölçümleri: Havadaki uçucu organik bileşiklerin seviyelerinin ölçülmesi, bu maddelerin sağlığa olan etkilerinin değerlendirilmesi.
• Ortam Elektromanyetik Alan Ölçümü: İşyerindeki elektromanyetik alanların şiddetinin ölçülmesi ve bu alanların çalışan sağlığı üzerindeki potansiyel etkilerinin değerlendirilmesi.
• Ortam Radyasyon Ölçümü: İşyerinde doğal veya yapay kaynaklardan kaynaklanan radyasyon seviyelerinin ölçülmesi ve değerlendirilmesi.
• Ortam Ağır Metal Ölçümü: Havadaki ağır metal partiküllerinin seviyelerinin ölçülmesi, bu metallerin sağlığa olan etkilerinin değerlendirilmesi.
• Ortam Gaz Ölçümü: İşyerinde bulunan çeşitli gazların (karbon monoksit, azot dioksit vb.) konsantrasyonlarının ölçülmesi ve sağlık risklerinin değerlendirilmesi.
• Silika Ölçümü: Solunabilir silika partiküllerinin seviyelerinin ölçülmesi ve bu partiküllerin çalışan sağlığı üzerindeki potansiyel etkilerinin değerlendirilmesi.
• Hava Kalitesi Ölçümleri: Genel hava kalitesinin değerlendirilmesi, işyerindeki havanın temiz ve solunabilir olduğunun tespit edilmesi.

Ortam Ölçümü Zorunlu mu?

Evet, Çalışma ortamı gözetiminin yapılması gerektiğinden; hem iç ortam ölçümleri yapılmalıdır hem de çalışanların maruziyetini belirleyecek dozimetrik (kişisel) ölçümler yapılmalıdır. Ayrıca işyeri ortam ölçümleri, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 10’uncu Maddesi uyarınca yasal olarak zorunludur.

Ortam Ölçümleri Yenilenme ve Geçerlilik Süreleri

İşyeri Ortam ölçümleri bir risk değerlendirmesi gerçekleştirilirken ve yenilenirken tekrarlanmalıdır. İşyeri ortamının veya işin gereği olarak çalışanın kişisel maruziyetinde değişiklik olduğu saptandığında yenilenmelidir. İşyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının gerekli görmesi halinde işyeri ortam ölçümleri tekrar yenilenebilir. Ayrıca işyerinde gerçekleşen dış denetimlerde talep edilmesi halinde ortam ölçümleri tekrarlanır.

Ortam Ölçümleri Kaç Yılda Bir Yapılır?

İşyeri Ortam ölçümleri, işyerlerinde herhangi bir değişiklik olmaması koşuluyla az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 6 yılda bir, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 4 yılda bir, çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 2 yılda bir yapılır.

Ancak işyerlerinde oluşabilecek işyeri ortamı ve/veya kişisel maruziyetinde bir değişiklik oluştuğu durumlarda yapılacak risk değerlendirmesine göre ilgili süreler beklenmeden değişikliğin oluştuğu işyeri bölümlerinde veya tamamında ölçümler tekrarlanır.

Ortam Ölçümleri Yönetmelik ve Mevzuat

İşyeri ortam ölçümleri, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analiz Laboratuvarı Hakkında Yönetmelik’e tabiidir. İşveren, ölçümleri yapılan bütün iş hijyeni ölçüm, test, analiz ve değerlendirme sonuçları ile ilgili basılı veya elektronik kayıtları denetimlerde istenildiğinde gösterilmek üzere işyerinde saklar. İşyerinde iş hijyeni ölçümleri, test ve analiz kayıtlarını ilgili mevzuatla belirlenen sürelere uygun olarak saklar. Mevzuatla belirlenmeyen kayıtlar için saklama süresi 10 yıldır.

Yönetmeliğin tamamına buradan ulaşabilirsiniz.

Daha fazla bilgi için yazımızı okuyabilirsiniz: Ortam Ölçümleri Yönetmelik ve Mevzuat

Ortam Ölçümü Yaptırmamanın Cezası Nedir?

2024 yılı itibariyle işyeri için gerekli ölçümleri yapmayan işverenlere, çalışan sayısı ve tehlike düzeyine bağlı olarak değişen idari para cezaları uygulanmaktadır.

1-10 çalışanı olan az tehlikeli işyerleri için 18.452 TL, tehlikeli işyerleri için 23.065 TL, çok tehlikeli işyerleri için 27.678 TL ceza verilmektedir.

10-49 çalışanı olan işyerleri için ise; az tehlikeli sınıf 18.452 TL, tehlikeli sınıf 27.678 TL, çok tehlikeli sınıf 36.904 TL ceza ödemektedirler.

50 ve üzeri çalışanı olan işyerleri için cezalar; az tehlikeli sınıf için 27.678 TL, tehlikeli sınıf için 36.904 TL, çok tehlikeli sınıf için 55.356 TL‘dir.

İşyeri Ortam Ölçümleri Fiyatları Nasıl Belirlenir?

İşyeri ortam ölçümleri fiyatları, ölçüm yapılacak makine tipi ve sayısı, bölümü, maruz kalan personel sayısı, çalışma alanı büyüklüğü, İSG Uzmanı ve işyeri önerileri ve daha önce yapılan risk değerlendirme çalışmalarına göre yapılır. İşyeri ortam ölçümlerinin asgari ücret tarifesini belirlemeye T.C Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca  çıkarılacak usul ve esaslara göre belirlenir.

Ortam Ölçüm Raporu Nedir?

İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği kanunu mevzuatınca T.C Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca yetkilendirilmiş Akredite kuruluşlarca yapılan ölçüm hizmetidir. Bu rapor, nitelik olarak risk değerlendirmesi ile işyeri iş sağlığı ve güvenliği birimleri, bakanlık iş teftiş müfettişlerince veya diğer dış denetleyici üst kurumların öngördüğü risklerin saptanması için yapılan ölçüm faaliyetlerini kapsar.

Belirli parametrelerden hizmet almak isteyen işyerleri sadece Aydınlatma ölçüm raporu,  Toz Ölçüm raporu, Gürültü Ölçüm raporu, Kimyasal Gaz Ölçüm raporu, Termal konfor ölçüm raporu veya Elektromanyetik ölçüm raporu talep edebilirler.

İşyeri Ortam Ölçümleri Yapan Firmalar Hangi Nitelikte Olmalıdır?

İşyeri ortam ölçümlerini sadece iş hijyeni ölçüm, test ve analiz ön yeterlik veya yeterlik belgesine sahip akredite laboratuvarlar tarafından yaptırılabilir. İşyeri ortam ölçüm laboratuvarları, ilgili bakanlıkça yeterlik numarası alarak İSGÜM (İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü) internet sitesinde yetkilendirildiği ilan edilir.

Prosafety, İşyeri Ortam ölçümleri konusunda T.C Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nca yetkilendirilmiş 367 yeterlik numarasına sahip AB 1063-T akreditasyon sertifika numarasına sahip ölçüm laboratuvarıdır.

İşyeri Ortam Ölçüm Test ve Analizi Nasıl Yapılır?

İşyeri Ortam ölçümleri konusunda  öncelikle işyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici tedbirler ile İlk yardım, arama, kurtarma, tahliye ve yangınla mücadele konularında görevlendirilen kişiler hakkında bilgi alınır.

İşyeri ortam ölçüm, test ve analizinin yapılması sırasında doğru sonuçları almak için; ölçüm, test veya analizi gerçekleştirecek deney personeline işyerinde kullanılan teknolojiler hakkında gerekli bilgileri verir ve personelin çalışanlarla görüşmelerini sağlar. İşyeri ortam ölçümü laboratuvarı tarafından hazırlanan plana göre iş hijyeni ölçüm, test ve analizinin yapılmasını sağlar. İşyerinde çalışma şartları ve üretim kapasitesinde herhangi bir değişiklik yapmadan, gerçek sonuçları verecek şekilde çalışmanın sürdürülmesini sağlar. İşyerinde ölçümü yapılacak fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkenler hakkında her türlü bilgi, belge ve dokümanı, güvenlik bilgi formlarını da içerecek şekilde ölçüm yapılacak laboratuvarlara verir. İşyerinde yapılacak iş hijyeni ölçüm, test ve analizine ilişkin çalışanların veya temsilcilerin görüşlerini alarak işleme İşyeri ortam ölçümüne başlar.

Elde edilen sonuçların iş sağlığı ve güvenliği mevzuatındaki veya ilgili standartlardaki sınır değerler ile karşılaştırılmasına imkân tanıyan ve raporlanabilir tespit aralığı içerisinde ilgili sınır değeri bulunduran iş hijyeni ölçüm, test ve analiz metotlarını kullanarak yetki alınan metotların güncel hallerini kullanmak ve bulundurur. Seçtiği standart metotları uygulayabildiğini istatistiki yöntemler kullanarak teyit eder.

İşyeri Ortam ölçüm Laboratuvarında geliştirilmiş metotların veya standart metotların ilavelerle takviye edilmiş veya değiştirilmiş halinin kullanıma uygun olduklarını teyit etmek için bu metotları geçerli kılar. Ölçüm noktaları veya maruziyeti tespit edilecek kişiler belirlenirken yetki alınan metotta yazılı hususları dikkate alır.